ASL-Deplazes Deplazes, Gion: Archiv Gion Deplazes, 1942-2008 (Bestand)

Archive plan context


Identification

Call number:ASL-Deplazes
Title:Deplazes, Gion: Archiv Gion Deplazes
Creation date(s):1942 - 2008
Note on the time period:Eckdaten der Dokumente
Language:Rätoromanisch
Size (free text description):43 Archivschachteln plus 9 Sonderformatschachteln
Size (in metres):9.50
Digital copy:
1/1
Caption:Gion Deplazes, ca. 1980. © Eredis Gion Deplazes.

Context

History of the collection:Kauf von Gion Deplazes, 1994
Biographical information:22.3.1918-08.10.2015, in Surrein/Sumvitg geboren, Mittelschullehrer und Universitätsdozent.
Nach dem Besuch des Lehrerseminars in Chur Studium in Zürich und Fribourg mit Promotion 1947. Seit 1949 Lehrer an der Kantonsschule und Frauenschule Chur. Lehrbeauftragter für rätoromanische Sprache und Literatur an der Handelshochschule St. Gallen und an der Universität Zürich. In der Sprachbewegung aktiv beteiligt, Tätigkeit als Redaktor und Herausgeber, Vorstandsmitglied in wichtigen rätoromanischen Institutionen, Präsident der Società Retorumantscha, der Herausgeberin des Dicziunari Rumantsch Grischun. Deplazes hat zahlreiche Erzählungen und Romane publiziert.
Gion Deplazes ei naschius ils 22 da mars 1918 a Surrein / Sumvitg sco emprem fegl da Giachen Mudest ed Onna Maria Cristgina, naschida Solèr da Vrin. Cura ch'el veva 9 onns ei la mumma morta ed el sco vegl da quater fargliuns sto menar il tenercasa ensemen cun la tatta ed il bab che fageva sper il pur era pegnas scalegl. "Ura, spargna e lavura fuva la devisa generala". Biaras da sias historias relatan lu era dils Sursilvans sco purs, catschadurs e mistergners en lur lavurs e convivenza en ina societad serrada. "L'atgna experienza ei bein la megliera scola - savens denton era la pli cara". Ils onns 1933 - 1939 ha Gion Deplazes frequentau la Scola claustrala a Mustér ed il seminari da scolasts a Cuera per cuntinuar 1940 cun ils studis all'universitad da Friburg e Turitg, mintgamai cun interrupziuns en pensum sco scolast primar e secundar a S. Benedetg, Glion e Danis. 1947 ha Gion Deplazes concludiu ses studis a Friburg cun la dissertaziun davart Geschichte der sprachlichen Schulbücher im romanischen Rheingebiet. 1950 ha el maridau Carmelia Freiman ed els han giu treis affons. Els vivan oz a Cuera. Da 1949 tochen 1990 ha el instruiu igl emprem el seminari da scolasts a Cuera, lu sco conrectur ella Scola cantunala. Suenter la pensiun ha el aunc instruiu 7 onns romontsch alla Scola da dunnas a Cuera. Denteren eis el era staus lectur per litteratura e lungatg romontsch all'Universitad da Turitg ed alla Scol'aulta da S.Gagl. Gion Deplazes ei era s'engaschaus en numerus uffecis per la cultura romontscha, p.ex. sco redactur dalla Vusch dils mats, da Nies Tschespet, sco suprastont en la Lia Rumantscha, president dall'Uniun da scripturas e scripturs rumantschs, president dalla Società retorumantscha e sco representant dils Romontschs en l'Academia svizra dallas scienzias humanas. Sper tut quellas incaricas ha el scret numerusas ovras. Gion Deplazes ei in dils pli enconuschents auturs sursilvans. 1942 ha el entschiet a publicar, 1994 ein sias ovras cumplettas cumparidas en 12 toms. Da menziunar specialmein ei siu emprem roman Marietta. Cuolpa u destin (1951), per il qual Gion Deplazes ha scret ina successiun per las OVRAS da 1994. Ei suondan Il cavrer de Vigliuz (1958), Paun casa (1960), Levzas petras (1961, novella vegnida realisada sco film 1991), Passiun (1963), La Bargia dil tschéss (1964), Marlengia (1980), eav. Sper la prosa voluminusa ha el era scret lirica e dramatica, plinavon impurtontas lavurs davart la litteratura romontscha, sco p.ex. Die Rätoromanen und ihre Identität in der Literatur (1991) e las Funtaunas. Istoriga da la litteratura rumantscha per scola e pievel (cumpariu da 1987 tochen 1993). Gion Deplazes è mort a Cuira dal 2015.
Acquisition information:Ankauf

Collection structure

Genre of archival collection:Archiv
Description of the archival collection:Das Archiv umfasst Manuskripte, Typoskripte, literarische und journalistische Arbeiten, Korrespondenzen, Druckausgaben und Uebersetzungen seiner Werke, Notiz- und Tagebücher, Grundlagenmaterial zu den literarischen Werken, eine Auswahl von Bild- und Tonmaterialien sowie persönliche Gegenstände.
Finding aid author:Silvana Derungs e Claudia Cathomas, codificaziun xml dad Aline Delacrétaz, 2006-2016
Finding aids:HelveticArchives / online
Finding aid URL:http://www.bibliomedia.ch/de/autoren/Deplazes_Gion/778.html
https://nbn-resolving.org/urn:nbn:ch:bel-14383

Conditions governing use and acces

Acces restrictions:Konsultation nur im Lesesaal SLA. Einschränkungen vor allem aus urheber- und persönlichkeitsrechtlichen Gründen.
Briefe: Vor der Einsichtnahme in Briefe ist die Erlaubnis von Gion Deplazes und/oder dessen Erben einzuholen.

Akteure

Personen_BestandsbildnerIn:Deplazes, Gion / 1918-2015
 

Descriptors

Entries:  Abgebildet (Personen\D\Deplazes, Gion (1918-2015))
  BestandsbildnerIn (Personen\D\Deplazes, Gion (1918-2015))
 

Containers

Number:6
 

Files

Files:
  • Deplazes_Gion.jpg
 

Usage

Permission required:-
Physical Usability:-
Accessibility:-
 

URL for this unit of description

URL:https://www.helveticarchives.ch/detail.aspx?ID=165039
 

Social Media

Share
 
Home|Login|de en fr it
HelveticArchives